Testamentvormen

In dit artikel wordt dieper ingegaan op de verschillende testamentvormen en hun fiscale consequenties. Via het testament kan enerzijds worden gestreefd om juridisch de laatste wensen vast te leggen en anderzijds om fiscaal te optimaliseren. Zo is het mogelijk om de continuïteit van een onderneming te waarborgen, de levensstandaard van de echtgenote veilig te stellen, het familievermogen te beschermen én erfbelasting te besparen.

Wettelijke en quasi-wettelijke verdeling

In een testament kan erflater kiezen om de wettelijke verdeling van toepassing te verklaren. De wettelijke verdeling houdt in dat de langstlevende al het vermogen krijgt en de kinderen ter hoogte van hun erfdeel een niet-opeisbare vordering krijgen op de langstlevende. Via het testament kan de testateur (de erflater) aanvullingen maken op de wettelijke verdeling. Het is ook mogelijk om de wettelijke verdeling niet van toepassing te verklaren, maar de wettelijke verdeling ‘als ware’ in te stellen. Dit wordt ook wel de quasi-wettelijke verdeling genoemd. De quasi-wettelijke verdeling geeft bij het afwikkelen van de nalatenschap veel meer instrumenten voor de afwikkelingsbewindvoerder om de nalatenschap fiscaal optimaal te verdelen onder de erfgenamen. Vooral ondernemers kiezen voor deze laatste variant.

De niet-opeisbare geldvorderingen van de kinderen kunnen al dan niet voorzien worden van een rente. De bandbreedte voor deze rente is in beginsel tussen de 0% en 6%. Deze rente kan van grote invloed zijn op de erfbelasting bij zowel het eerste als het tweede overlijden. Dit instrument wordt dan ook veelvuldig gebruikt door de erfgenamen om erfbelasting te besparen.

Vruchtgebruik

Bij een vruchtgebruiktestament wordt als het ware een splitsing gemaakt tussen de onderliggende eigendom en het gebruik. De onderliggende eigendom noemen we ook wel ‘bloot eigendom’ en het genotsrecht ‘vruchtgebruik’. Deze variant heeft als voordeel dat het eigendom van de erflater alvast naar de kinderen gaat, terwijl de langstlevende het genot over het vermogen (of een specifiek vermogensbestanddeel) krijgt. De langstlevende kan op deze manier het leven zo ongestoord mogelijk voortzetten, terwijl het in sommige gevallen tegelijkertijd mogelijk is om erfbelasting te besparen. Juist als onroerend goed behoort tot het vermogen kan een vruchtgebruiktestament uitkomst bieden.

Tweetrapstestament

Een tweetrapstestament houdt kort gezegd in dat de erflater één of meer erfgenamen benoemt die bij zijn overlijden gelden. Voor het geval deze erfgenamen zouden overlijden (nadat erflater is overleden), benoemt de erflater één of meer opvolgend erfgenaam/erfgenamen. Op het moment dat de ‘eerste’ erfgenaam komt te overlijden, wordt hij of zij ‘erfgenaam-af’. De nieuwe erfgenaam verkrijgt rechtstreeks van de erflater, wiens nalatenschap ‘herleeft’. De tweetrapsmaking kan gebruikt worden om bepaalde vermogensbestanddelen (te denken aan onroerend goed of kunstobjecten) binnen de familie te houden.

Zowel de eerste erfgenaam als de opvolgend erfgenaam erven rechtstreeks van de erflater. De familieband tussen erflater en (opvolgend) erfgenaam bepaalt de hoogte van de vrijstelling en de verschillende tarieven erfbelasting.

Adviseren

Graag brengen wij het (familie)vermogen in kaart, onderzoeken wij de opties met betrekking tot fiscale optimalisatie en lichten deze mogelijkheden tot besparing toe in een persoonlijk gesprek. Op deze manier kunnen jouw wensen worden ingeregeld en proberen we voor een zo laag mogelijke erfbelastingdruk te zorgen.

Geschreven door Roel Emmen