In december wordt traditioneel veel geschonken. Bijvoorbeeld om nog even de schenkingsvrijstelling te benutten, om een goed doel te helpen of om vermogen belastingvrij of tegen een gunstig belastingtarief over te hevelen naar de volgende generatie.

Nu ligt december al weer een tijdje achter ons maar schenken door het jaar heen kan ook slim zijn. Daarom geven we je graag een aantal tips om slim te schenken. Ook relevant voor als je de schenking toch uitstelt tot december 2024.

Jaarlijkse vrijstellingen

Jaarlijks mag je belastingvrij schenken. In 2024 mogen ouders € 6.633 belastingvrij schenken aan kinderen en € 2.658 aan kleinkinderen. Zeker als het vermogen bij leven niet meer opgemaakt wordt, kan schenken fiscaal een verstandige keuze zijn! Door gebruik te maken van de jaarlijkse vrijstelling kan een deel van de erfenis belastingvrij overgeheveld worden.

Ook kun je bij een schenking in de eerste belastingschijf (€ 0 tot € 152.368) te zijner tijd erfbelasting besparen doordat de erfenis door de schenking lager uitvalt en hierdoor mogelijk afrekenen tegen een hoger erfbelastingtarief wordt voorkomen. 

De belastingschijven en tarieven 2024 voor de schenkbelasting en erfbelasting zijn hieronder weergegeven. 

Een voorbeeld om het e.e.a. te verduidelijken: 

Stel dat een kind in 2024 € 500.000 erft. De vrijstelling voor een kind in de erfbelasting is in 2024 € 25.187. Over het verschil (€ 474.813) moet erfbelasting betaald worden. Over de eerste € 152.368 is dat 10% en over het meerdere, € 322.445, is dat 20%. In totaal moet dus € 79.726 erfbelasting betaald worden. Als het kind in de jaren ervoor al drie keer een schenking van 125.000 per jaar heeft ontvangen dan zou in totaal al ongeveer € 36.000 schenkbelasting betaald zijn en bij overlijden dient over de erfenis  nog € 10.000 aan erfbelasting betaald te worden. In totaal is dan circa € 46.000 aan belastingen betaald. Dit is significant minder dan de situatie waarin er niet gedurende drie jaar is geschonken. Het verschil bedraagt maar liefst circa € 34.000.

Kleinkinderen

Schenken aan kleinkinderen wordt wel eens vergeten. Schenken aan kleinkinderen vergroot ook de mogelijkheid om vermogen belastingvrij/tegen een gunstiger belastingtarief over te hevelen naar de volgende generatie.

Neefjes, nichtjes, buren of vrienden

Als er geen kinderen zijn, maar wel vermogen dan zou je ook kunnen schenken aan neefjes, nichtjes, buren of vrienden. Dit kan jaarlijks € 2.658 belastingvrij per begunstigde. Hiermee kan al snel 30% erfbelasting bespaard worden als deze perso(o)n(en) anders t.z.t. de erfenis krijgen. 

Goede doelen

Schenken aan goede doelen kan ook. Als dit een ANBI is dan kunnen de schenkingen aftrekbaar zijn in de aangifte inkomstenbelasting. Bij gewone giften moet je rekening houden met een drempel afhankelijk van het inkomen. Bij een zogenaamde periodieke schenking (via een onderhandse overeenkomst) is er geen sprake van een drempel. Voor giften in de inkomstenbelasting geldt een aftrek die gemaximeerd is tegen het laagste tarief in de inkomstenbelasting, namelijk 36,97% in 2024. De aftrek kan effectief iets hoger zijn als rekening gehouden moet worden met afbouw van heffingskorting (onder een bepaald inkomen) of toeslagen (die dan hoger uit kunnen vallen). 

Het kan ook interessant zijn om te geven vanuit de BV. Giften in de BV zijn als kosten aftrekbaar onder voorwaarden zoals dat wel winst genoten moet zijn, dat de giftenaftrek niet hoger is dan 50% van de winst, dat giften slechts aftrekbaar zijn tot maximaal € 100.000 en dat het giften aan een ANBI moeten zijn. Rekening houdend met de geldende belastingtarieven in de vennootschapsbelasting,  dividendbelasting en box 2 inkomstenbelasting kan de effectieve aftrek tussen de 39% en 50% liggen. 

Eenmalig verhoogde vrijstelling

Ouders kunnen in plaats van de jaarlijkse verhoogde vrijstelling aan kinderen tussen de 18 jaar en 40 jaar eenmalig belastingvrij een hoger bedrag schenken. In 2024 bedraagt dit verhoogde bedrag € 31.813. Voor deze schenking moet het kind wel aangifte schenkbelasting doen, maar hierin kan gebruik gemaakt worden van de vrijstelling.

Familiebank

Box 3 vermogen dat niet in de categorie spaargeld valt, valt onder overig vermogen en hierover wordt een forfaitair rendement van 6,04 %* gerekend. Hierover betaal je in 2024 36% box 3 belasting als het totale vermogen boven het heffingsvrije vermogen van € 57.000 (voor fiscale partners € 114.000) zit. Dus gemiddeld betaal je over het saldo van overige bezittingen 2,2% belasting. 

Leningen verstrekt aan kinderen of anderen vallen onder overig vermogen. Als de rente op de lening laag is (bijvoorbeeld onder de 2%) dan kan (een deel) van de lening wellicht kwijtgescholden worden via de jaarlijkse schenkingsvrijstelling of de eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling. Dit kan ook in een aantal jaren. Aangezien er geen geld overgemaakt wordt is het raadzaam om de schenking tegen kwijtschelding van een lening schriftelijk vast te leggen.

Papieren schenking (schenkingen onder schuldigerkenningen)

In het verlengde van het vorige punt ligt de papieren schenking. Sommige mensen hebben in het verleden op papier geschonken aan kinderen omdat ze het geld liever nog even bij zich wilden houden, maar alvast wel bezig wilden zijn met belastingvrij/vriendelijk overhevelen van vermogen naar de kinderen. Dergelijke schulden vallen sinds 2023 bij de kinderen in box 3 onder het kopje overige bezittingen. Als zij boven het heffingsvrij vermogen zitten, betalen ze daar dus fors box 3 belasting over (6,04%* forfaitair rendement tegen 36% box 3 belasting, dus feitelijk 2,2% belasting). Bij de ouders wordt slechts een negatief forfaitair rendement berekend van 2,57%*. Bij aflossing van de schenking onder schuldigerkenning verdwijnt bij de kinderen de vordering en in de plaats daarvan komt bankstand. Dit wordt in box 3 forfaitair belast tegen 1,03%*. Dus de kinderen gaan (fors) minder box 3 belasting betalen. Bij de ouders verdwijnt de schuld en wordt de bankstand lager. Zij zullen iets meer box 3 belasting gaan betalen. In totaal wordt er echter minder box 3 belasting betaald.

Overigens is het genoemde fiscaal voordeel dat bij aflossen verkregen wordt waarschijnlijk slechts tijdelijk aangezien we als het goed is vanaf 2027 een ander box 3 stelsel krijgen. Daarnaast kan aflossen onwenselijk zijn aangezien de rentevergoeding op de schenkingen onder schuldigerkenningen dan ook stopt en een stukje vermogensoverheveling van ouders naar kinderen dus ook.

180 dagen

Schenkingen die binnen 180 dagen voor het overlijden van de schenker zijn gedaan worden door de Belastingdienst beschouwd als een verkrijging binnen de nalatenschap. Tenminste als het gaat om schenkingen die vallen onder de normale jaarlijkse vrijstellingen. Schenkingen onder een verhoogde vrijstelling tellen niet mee voor de 180 dagen regel. Dus als er een normale schenking plaatsvindt binnen de schenkingsvrijstelling of tegen een laag tarief schenkbelasting kan er bij overlijden tegen een ho(o)g(er) erfbelastingtarief aangelopen worden. Dus schenken uitstellen kan onverwacht nadelig uitvallen.

Toeslagen

Schenkingen kunnen van invloed zijn op de hoogte van toeslagen die de begunstigde ontvangt. Een schenking leidt namelijk in veel gevallen tot een verhoging van spaargeld en dus box 3 vermogen. Hierdoor kunnen de toeslagen gekort worden.

Herroepelijke schenking

Door herroepelijk te schenken, kun je de schenking altijd terugdraaien. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je onverhoopt het geld zelf toch nodig hebt, als toeslagen in gevaar komen, als de begunstigde in de bijstand komt (en dus het geld vanuit de schenking eerst ‘opgegeten’ moet worden) of als de relatie met de begunstigde verslechtert. Door een herroepelijke schenking houd je alle opties open. Een herroepelijke schenking kan alleen via een (onderhandse) akte. Tevens is het verstandig om bij het overmaken van het geld de tekst te vermelden “herroepelijke schenking zie akte d.d. …”

Schenk met uitsluiting

Als je niet wil dat de koude kant bij scheiding aanspraak kan maken op de schenking dan kun je het best schenken via een akte met een uitsluitingsclausule. Ook hierbij is het verstandig om bij het overmaken van het geld de tekst te vermelden “schenking met uitsluitingsclausule zie akte d.d. …”. De ontvanger kan het geld op een aparte bankrekening zetten zodat altijd eenvoudig is vast te stellen hoeveel geld er nog van de schenking over is.

Verplichte inbreng in de nalatenschap

Het kan zijn dat aan verschillende begunstigden, die ooit erfgenamen worden, verschillende schenkingen worden gedaan en verschillende bedragen worden geschonken. In dat geval kan in de schenkingsakte worden opgenomen dat de ontvanger van de schenking verplicht is de schenking in te brengen in de nalatenschap. Zo beoordeel je de ene ontvanger niet ten koste van de andere. 

Levenstestament of volmacht

Tijdens je leven kan er een moment komen dat je zelf niet meer in staat bent om je eigen zaken te regelen. Als je niets hebt vastgelegd, kunnen anderen niet zomaar deze zaken overnemen. Via een notariële volmacht of levenstestament kun je regelen dat de gevolmachtigde bevoegd is tot het doen van schenkingen.

* tarieven volgens website Belastingdienst d.d. 12 februari 2024